| Thơ và ca dao Đụn là lô cao, thường nói về rơm rạ như đụn rơm, gò thóc; sụn là khuỵu xuống, lún, sụp. Vậy, nặng nề trong câu trên tức là gì? Thỉnh thoảng khi hiểu ca dao, thành ngữ, lại phát hiện từ khó này, tỷ như bạn khôn của khó, Khó mong mỏi giàu, đau ao ước dã; nặng nề giữ đầu, giàu giữ của; Giàu ăn uống khó chịu; nhỏ chẳng chê cha mẹ khó, chó chẳng chê công ty nghèo; khó khăn chó cắm thêm; giàu hai con mắt, khó khăn hai bàn tay Khó ở trong những câu này, hàm nghĩa là nghèo ngặt, túng thiếu bấn, nghèo rớt mồng tơi, nghèo xơ nghèo xác... Còn từ tương tự nào nữa không? Ta hãy xem thêm câu ca dao: hàng xóm còn trở cha ngày/ ck cô, vợ cậu một ngày cũng không, ta chăm chú từ trở. Nước ta tự điển (1931) giải thích: sử dụng trong giờ đồng hồ Nam có nghĩa là có tang, bị phòng cấm ko được tham gia tiệc vui mừng: Nguời gồm trở ko được đi nạp năng lượng cưới. Vì chưng từ trở này phai nghĩa theo thời gian, chính vì thế câu ca dao trên bèn được nhiều người ghi nhận: hàng xóm còn để ba ngày. Nhân đây xin nói luôn, từ bỏ câu này khiến ta hệ trọng đến câu: ông xã cô, bà xã cậu, chồng dì/ Trong cha người ấy chết thì không tang, thiết nghĩ ý niệm này đề xuất thay đổi. Ai cũng quá biết rằng, khó còn là từ dùng để làm chỉ vấn đề rắc rối, phức tạp, nhọc sức nhọc sức, bắt buộc vất vả nhưng kiên cố gì đã làm được, hiểu được, thực hiện xong. Hàng loạt câu tất cả từ khó khăn theo nghĩa này, hoàn toàn có thể kể mang đến To đầu nặng nề chơi; lựa chọn dâu thì dễ, lựa chọn rể thì khó; Đạo cang thường khó khăn lắm các bạn ơi/ Chẳng dễ như ong bướm đậu rồi lại bay v.v tuy nhiên dù cũng là rất khó nhưng lại được áp dụng để nói về tính tình, tính nết, tâm trạng... Thí dụ, anh A nhấn xét: Thằng chả mặt nặng nề đăm đăm, coi cỗ khó ăn uống khó nuốt đây, ta gọi là tín đồ đó mang bộ mặt cau bao gồm khó ưa; và khó ăn khó nuốt ở đây chẳng liên quan gì đến dùng kèm uống mà ngụ ý về các bước nào đó chuẩn bị bàn đến rất có thể sẽ gặp khó khăn. Nghe thế, chị B đáp: Đúng thế, thiệt khó ăn uống khó nói, cũng không phải có nhà hàng siêu thị gì sất mà chỉ là phân trần sự phân vân không biết nói làm sao với thằng chả. Ngần ngừ một lúc, anh A suy đoán: Đừng trông mặt mà lại bắt hình dong, chẳng qua, thằng chả đang nặng nề ở đấy thôi. Câu này ý ước ao nói sự biểu hiện hiệ tượng trông khó coi, chẳng qua vì bạn đó đang cạnh tranh chịu, mệt mỏi trong người, hoàn toàn có thể đau ốm nhẹ gì đó. Chị B gật gù đồng tình. Sau lúc cả nhị tiếp cận cùng với thằng chả, anh A nhấn xét: Biết ngay lập tức mà, hắn ta thuộc loại khó tín đồ dễ ta. Khó chơi quá. Hễ thổ lộ câu nào là khó nghe, nặng nề ngửi câu đó. Khó tính thiệt. Khó người dễ ta là ám chỉ kẻ ích kỷ, khắt khe, của bản thân thì duy trì bo bo/ Của fan thì khiến cho bò nó xơi, không thèm đoái hoài để ý đến người khác, còn so với mình lại dễ dãi. đùa trong văn cảnh này chẳng cần chơi bời, bọn đúm mà ngầm ý kẻ đó khó khăn kết thân, rất khó hợp cạ; khó nghe cũng chưa phải do kẻ đó nói nhỏ, nói lí nhí trong miệng nhưng mà nói năng vô lý, ngang ngược khiến người đối diện khó nghe khó khăn ngửi, có nghĩa là không thể gật đầu đồng ý được. Vế cuối của câu này: giận dữ thiệt, ta rất có thể hiểu là nhấn xét kẻ kia thuộc loại khó tính khó nết; nhưng mà cũng rất có thể là kết luận sau khi trao đổi khiến cho họ ngắt ngứ chưa chắc chắn tính toán những bước tiếp theo làm thế nào để cho xuôi chèo đuối mái. Nghe thế, chị B thở dài: Đến nước này, khó lòng thiệt. Khó khăn lòng lại là câu nói biểu thị tâm trạng quá biết tỏng sự việc vừa luận bàn rất nặng nề thành công. Mặc dù nhiên, anh A vẫn lạc quan: khó khăn thì khó. Chiếc khó ló cái khôn, có nghĩa là trong lúc trở ngại dẫu mang đến đâu đi nữa thì bạn ta cũng nảy ra sáng kiến mới, chủ kiến hay để toá gỡ cho hanh khô thông Tùy theo nghĩa của từ bỏ khó, nếu cạnh tranh hiểu theo nghĩa nghèo nàn, bần hàn thì tự trái tức là giàu. Tục ngữ, thành ngữ đang so sánh cực kì chính xác, có thể kể đến: giàu lo bạc, khó khăn lo cơm; giàu cơm ăn uống ba bữa, nặng nề cũng đỏ lửa bố lần; nhiều chuộng, khó khăn vong; Số nhiều trồng lau hóa mía, số nghèo trồng củ tía hóa bồ nâu v.v tất nhiên, giàu không những trái nghĩa với khó ngoại giả với nghèo nữa như Giàu khó khăn tìm, bần cùng lánh; Nghèo ngáy sâu, nhiều lâu ngáy; thậm chí là còn trái nghĩa với xấu như giàu hay mần, bựa hay ăn Trái nghĩa cùng với khó/ khó khăn lập tức ta nghĩ đến từ dễ ợt hoặc dễ/ dễ dàng dàng. Dễ có tương đối nhiều cách diễn tả như dễ dàng ợt, dễ ẹt, dễ dàng như lật bàn tay, dễ dàng như bỡn, dễ như nạp năng lượng gỏi, dễ dàng như chẻ tre, dễ như chơi chắc rằng nhiều người vẫn tồn tại nhớ tới sự đối lập dễ - nặng nề trong câu thơ của tịnh tâm viết năm 1951: dễ dàng vạn lần ko dân cũng chịu/ nặng nề vạn lần dân liệu cũng xong, câu này thời nào thì cũng đúng. Khó, trong văn cảnh nào kia cũng rất có thể hiểu là cực, là khổ, là nghèo. Với từ cực, ta nhớ MV Trời từ bây giờ nhiều mây cực của Đen Vâu đã từng có lần giữ địa chỉ top 1 trending YouTube. Demo hỏi, mây cực là nhiều loại mây gì? thọ nay, ta chỉ mới nghe cho Trên trời gồm đám mây xanh/ Ở giữa mây trắng phổ biến quanh mây quà (ca dao); hoặc Mây hồng hoàn thành lại sau đèo/ mình cây nắng và nóng nhuộm, bóng chiều ko đi (Thế Lữ) v.v  Ảnh: L.G Còn mây cực, nó ra làm sao? Trước hết, với từ cực, hẳn không ít người dân còn nhớ mang lại câu: Gánh cực nhưng đổ lên non/ Còng lưng mà chạy, rất còn xua đuổi theo. Cực gồm chân à? nếu không, làm cho sao có thể chạy? chỉ nên nhân phương pháp hóa về nỗi rất khổ, nặng nề cứ dính riết rước thân phận bần hàn cực kỳ, ao ước thoát thoát ra khỏi nó cũng trằn ai khoai củ, chứ không hề dễ. Dù vậy, cùng với sự lạc quan vốn có, dám quá qua số phận, người Việt còn có những câu động viên nhau như: Gừng già gừng rụi gừng cay/ anh hùng càng rất càng dày nghĩa nhơn, dẫu bao gồm cơ cực mang đến đâu cũng giữ mang nhân cách, bốn cách, trường đoản cú nhủ Đói cho sạch rách nát cho thơm, chứ không Đói ăn uống vụng túng bấn làm liều Đã cực thì khổ, do đó, còn có từ khổ cực/ cực khổ. Vậy, xỏ khổ khác gì với cực khổ? Hỏi thế, vày đọc ca dao này hẳn ta ngắc ngứ: loại nghề xỏ khổ, tra go/ Nó mất một mối bé lo về tối ngày. Khổ ở đó là Cơ quan liêu trong khung vải, gồm răng như răng lược, để làm ngữ chiều ngang tấm hàng trong khi dệt (Việt phái nam tự điển - 1931). Không những có khổ mà còn tồn tại cả go nữa, tức go khổ - theo Đại phái nam quấc âm từ bỏ vị (1895): giờ đồng hồ kêu chung hai món đồ dùng mà dệt, một thứ kết bằng chỉ tiến công để mà lại lấy chỉ sợi, rất có thể đưa lên xuống; một thứ làm bởi cây như răng lược, phần đường chỉ, dập lối canh. Với văn bản trên, ta đọc xỏ khổ/ xỏ khổ tra go trong câu dao vừa nêu là mang sợi chỉ luồn qua, xâu vào một bộ phận trong form cửi của thợ dệt. Chứ xỏ khổ hoàn toàn không tương quan gì đến khổ cực nhằm chỉ sự nặng nề khăn, thiếu hụt trước hụt sau, thiếu thốn hay bị giầy vò về tinh thần... Khi bình thơ, những nhà phân tích cho biết, đại khái, bài này có 4 khổ, thì khổ lại là mỗi đoạn ngắn được tác giả ngăn/ chia trong một bài thơ. Khổ còn có nghĩa là đắng. Quả khổ qua xanh mướp đắng trắng/ quả mướp đắng mắc nắng mướp đắng đèo/ Anh có thương em thì mần giấy giao kèo/ cho dù sanh, dù tử, dù nghèo em cũng theo. Khổ qua là mướp đắng. Quả mướp đắng đèo là thứ trái èo uột khó khủng được. Tuy nhiên, cũng chính là đèo, tỷ như Kẻ sao vui mắt cười reo/ tín đồ sao đau buồn lên đèo xuống hang thì đèo này lại là đường đi qua núi trong ngữ cảnh lên dốc xuống đèo, trèo đèo quá suối cũng là đèo, một tín đồ bảo: Tớ đèo cậu thì đèo này lại là chở, cũng hàm nghĩa như cách nói: Tớ lai cậu. Ai cũng biết trái nghĩa với đau buồn là sung sướng. Sướng có không ít kiểu thăng hoa như phấn kích rơn, mừng húm nhu tiên, sướng bằng đỗ trạng tuy vậy sướng mạ lại là nơi ruộng dành riêng để gieo mạ. Không đều thế, nếu hiểu truyện thơ nôm Trinh thử, ta chạm chán câu: cửa ngõ nhà băn khoăn lo lắng sớm khuya/ phấn khởi se mạ cạn trở về xiết bao. Vậy, mừng rỡ se là phấn chấn ra có tác dụng sao? Nhà nghiên cứu Nguyễn Thạch Giang mang đến biết: mừng quýnh se là ruộng hết nước, mạ bị cạn cảm thấy không được nước. Chỉ sự bắt buộc mẫn âu yếm ruộng đồng (Tiếng Việt trong văn tự cổ T.2, NXB văn hóa Thông tin - 2012, tr. 974). Nếu sướng có tương đối nhiều trạng thái thì cực/ khổ cực cũng thế. Chắc rằng oái ăm nhất vẫn luôn là cực chẳng đã, tức là khi đứng trước một tình huống éo le làm sao đó, dù không thích nhưng cũng phải nghiến răng, đề xuất làm. Chẳng hạn nhà thơ Tú Mỡ trung ương sự lúc có tác dụng nghề cạo giấy trên Sở Tài chính: Lương càng cao càng như loại nút dây thắt chặt thêm, cột bản thân vào dòng nghề có tác dụng thuê viết mướn. Tôi vào đời, cùng bất đắc dĩ mà đề nghị làm mẫu nghề này, thôi thì miễn là đủ sống. Do túng thiếu quẫn, thiếu hụt tiền đóng góp thuế sưu mang lại chồng, chị Dậu cùng bất đắc dĩ phải phân phối cái Tý mang lại nhà Nghị Quế v.v Đôi khi bởi vì lý do gì đấy khiến bản thân khổ tâm, không vừa lòng nhưng đề nghị chịu đựng thì cũng chính là cực tuy vậy là cực lòng. Cực lòng thiếp lắm đại trượng phu ơi/ biết rằng lên ngược xuống xuôi lối nào là 1 trong những thí dụ. Từ bỏ điển Việt - người yêu - La (1651) ghi rất lão và giải thích sầu não. Cực lòng nhằm mục tiêu chỉ về một trạng thái nội tâm, khó rất có thể cân, đong, đo, đếm rõ ràng - khác với cực thân là nhằm chỉ nỗi vất vả tấm thân, nó lồ lòi ra bề ngoài, ví dụ điển hình Tham thực rất thân. Rứa ăn, thế ních, gắng đớp cho sướng chiếc miệng đến khi bội thực thì kêu ai? Dẫu dùng từ rất thân nhưng mà tùy ngữ cảnh lại sở hữu cách đọc khác, ví dụ điển hình một bạn bảo: Tớ cùng X cực thân là nhì người rất là thân thiết, vồ cập như bạn bè bồ tèo phát âm theo nghĩa này, cực chưa hẳn chỉ sự khốn khổ, nghèo cực mà tất cả nghĩa Rất, khu vực tột (Đại nam quấc âm từ bỏ vị -1895), rất mực, đến vắt là cùng: cực rộng, cực đẹp (Việt nam giới tự điển 1931), Ở cường độ tột cùng, cần thiết hơn được nữa: đẹp cực, hát hay rất (Đại tự điển tiếng Việt, 1999) v.v với thí dụ vật chứng vừa nêu, ta quan tiếp giáp sát thấy địa điểm của từ cực theo thời gian đã hoán đổi vị trí nhưng người nghe/ fan đọc vẫn phát âm y chang: rất đẹp/ đẹp mắt cực. Sự hoán đổi này nói lên điều gì? có thể nói, là nhằm mục đích đẩy đặc thù của sự vật, sự việc nào đó lên đến mức độ cao hơn nữa. Giả dụ nói Trời từ bây giờ cực nhiều mây là đã nhiều mây, các mây lắm lắm mà lại Trời hôm nay nhiều mây cực còn là sự xác minh chắc nịch, không phải bàn biện hộ lôi thôi gì nữa. Mà cực này, lại là phương pháp nói gọn của cực kỳ. Ông Huình Tịnh Paulus Của giải thích: giờ đồng hồ nói đôi chỉ tức thị rất, thường xuyên là giờ đồng hồ trợ từ, hay là giúp sức. Như nói rất là khôn ngoan, thì là đúng đắn lắm; rất là giàu sang, thì là phú quý lắm. Mà thôi, mây cực à, nói cố gắng cũng chẳng sao, ai cũng hiểu mà lại một khi nói nắng cực thì sao? thì ai biết làm sao, thôi kệ, năm mới năm me rồi, người nào cũng ước mơ mọi câu hỏi hành thông, xuất sắc đẹp, gió thuận mưa hòa, không còn hạn hán khiến cho bà chúa thơ Nôm hồ Xuân Hương buộc phải thốt lên: Đang cơn nắng cực chửa mưa tè/ Rủ người mẹ ra tát nước khe. Đại khái, nắng cực là đó. |