Đó là hầu như người khiến cho sứ thần phương Bắc xấu hổ, xây cổng thành Thăng Long ko thừa một viên gạch men hay góp dân làm lịch mới.
Vũ Hữu, Lương cầm cố Vinh, Nguyễn Hữu Thận là những người dân được hậu cố ghi danh nhờ tốt toán. Họ từng còn lại những dự án công trình toán học có giá trị dài lâu cho hậu thế.
Bạn đang xem: Cuốn sách toán học đầu tiên của nước ta
Vũ Hữu xây cổng thành ko thừa một viên gạch
Vũ Hữu (1437-1530) quê ở huyện Bình Giang, tỉnh thành phố hải dương ngày nay. Không chỉ có là đại quan, ông còn là một nhà toán học, danh thần đầu triều của vua Lê Thánh Tông.
Từ bé, Vũ Hữu sớm thể hiện năng khiếu về tính chất toán. Mỗi lúc xóm làng có tranh chấp về chia ruộng đất, họ các nhờ cậu tính toán, phân xử giúp. Sau này, lúc thi đỗ hoàng giáp, ra làm quan, biệt tài toán học tập của ông liên tiếp được phát huy.
 |
| Một trang của "Lập thành toán pháp" còn được giữ lại. Ảnh: Báo Đà Nẵng. |
Theo sách "Kể chuyện trạng Việt Nam", bấy giờ, vua Lê Thánh Tông thấy mấy cổng thành Thăng Long xây dựng từ thời Lý đang hư hư nhiều, mong mỏi xây lại.
Mấy đại thần được giao đo lường mãi, mất cả mon vẫn chẳng sao tính ra được số gạch cần thiết để xây thành. Biết Vũ Hữu có tài năng tính toán, đo đạc, vua cử ông đến dự toán số gạch đề nghị xây.
Sau khi đo lường xong, ông thưa với vua rằng: "Thần đã thống kê giám sát kỹ, ko thừa vừa đủ một viên gạch". Một viên quan tiền tỏ ý nghi ngờ, nghiền ông vào gắng khó: “Đã vậy xin quan tiền Lang trung có tác dụng cam kết, nếu rơi lệch sẽ bị trị tội”.
Vua Lê Thánh Tông hỏi: "Các quan gồm ý như vậy, khanh bao gồm dám dìm không?". Vũ Hữu đáp: "Tâu bệ hạ, thần xin lĩnh ý".
Vũ Hữu sai người mua gạch xếp từng ông xã ngay ngắn bên cổng thành Đông Hoa (Thăng Long). Khi quá trình hoàn tất, viên quan tiền nọ tỏ vẻ đắc ý: “Tâu bệ hạ, sinh hoạt đây vẫn còn đấy thừa một viên ạ”.
Vũ Hữu đỡ viên gạch, bình tâm nói “bẩm hoàng thượng và các vị đại thần, viên gạch này không thừa đâu. Tại khía cạnh tường phía đông bên kia bao gồm một viên gạch ốp bị vỡ, thần đã mang lại thửa riêng viên gạch men này để ráng thế".
Mọi người phân phối tín, cung cấp nghi, Vũ Hữu dẫn vua sang bên kia tường thành, không đúng thợ trèo lên gỡ viên gạch vỡ ra cùng đem trám viên gạch mới vào thì vừa khít. Vua Lê siêu hài lòng, đầy đủ người ai ai cũng khâm phục Vũ Hữu.
Vũ Hữu sẽ để lại công trình xây dựng "Lập thành toán pháp". Đây là cuốn sách siêng về toán học thứ nhất của nước ta. "Lập thành toán pháp" cùng cách thức đo diện tích ruộng đất của ông lập cập được phổ biến ra cả nước.
Lương vắt Vinh - trạng nguyên tốt toán tốt nhất sử Việt
Lương vậy Vinh (1441-1496), được hậu nắm ghi dấn là vị trạng nguyên giỏi toán tốt nhất sử Việt. Sách "Kể chuyện tấm gương hiếu học" chép rằng hiện ra ở vùng nông thôn, quanh năm đính bó đồng ruộng, thấu hiểu cuộc sống gian khổ của nông dân, Lương nạm Vinh rất mong mỏi tìm phương pháp giúp bà con.
Một lần, Lương vắt Vinh thấy nhì nông dân đang gượng nhẹ nhau lúc chia mảnh đất có hình phức tạp. Nghe rõ câu chuyện, ông lội xuống tận tay để đã cho thấy chỗ đúng, sai cùng giúp họ phân tách lại miếng ruộng một bí quyết công bằng.
Lần khác, bạn dân chạm mặt khó khăn trong vấn đề đo chiều rộng lớn của khúc sông nhằm bắc cầu, bởi nước chảy xiết. Lương chũm Vinh nói: "Không rất cần được qua sông bắt đầu đo được". Ông dùng phương thức mà ngày nay gọi là “tam giác lượng” để đo đúng mực chiều rộng của sông.
Sau này, để thông dụng kiến thức toán học tập vào đời sống, Lương núm Vinh soạn cuốn "Đại thành toán pháp", tổng kết những kiến thức của thời đó cùng cả phần bản thân phát minh.
Đây chính là một giữa những công trình nổi bật nhất trong nghành nghề dịch vụ khoa học tự nhiên và thoải mái của vn dưới thời phong kiến, được chuyển vào chương trình thi cử suốt 400 năm của giáo dục và đào tạo Đại Việt.
Theo sách "Kể chuyện sứ thần Việt Nam", khi sứ nhà Minh là Chu Hy thách đố cân một nhỏ voi, ông đưa voi lên thuyền rồi đánh dấu mép nước. Sau đó, dắt voi lên, đổ đá hộc xuống thuyền cho tới lúc thuyền chìm xuống mang đến đúng vệt cũ. Việc sót lại là gửi từng viên đá lên cân và cùng kết quả.
 |
| Tranh minh họa Lương thay Vinh - vị trạng nguyên xuất sắc toán duy nhất sử Việt. |
Chu Hy thán phục dẫu vậy vẫn tiếp tục đố ông đo bề dày của một tờ giấy xé ra từ bỏ quyển sách.
Khi nghe ông nói chỉ việc đo bề dày cả cuốn sách rồi chia mọi cho số tờ là ra ngay lập tức kết quả, Chu Hy ngửa mặt lên trời than rằng: "Nước phái nam quả lắm người tài!".
Lương nắm Vinh đáp lại người nghĩ ra bí quyết cân voi thật sự là Tào Xung, bé của Tào Tháo. Điều này càng để cho sứ bên Minh hổ thẹn vì băn khoăn sử nước nhà.
Nguyễn Hữu Thận - bên toán học nổi tiếng triều Nguyễn
Nguyễn Hữu Thận (1757-1831) bao gồm hiệu là Ý Trai, quê ở huyện Triệu Phong, tỉnh giấc Quảng Trị. Xuất thân trường đoản cú vùng quê nghèo, thường xuyên hạn hán, bè phái lụt.
Cảm thương dân chúng thống khổ, trong chuyến hành trình sứ công ty Thanh, Nguyễn Hữu Thận nghiên cứu, cải tiến phép lịch. Sau khoản thời gian về nước, ông trình với vua Gia Long, hợp tác biên soạn định kỳ "Hiệp Kỷ" gồm độ đúng chuẩn hơn, giúp nông dân cày, cấy kịp thời vụ.
Ngoài xây cất lịch, ông rất chú tâm nghiên cứu toán. Năm 1828, ông hoàn thành bộ "Ý Trai toán pháp".Đây là cuốn sách toán danh tiếng của vn đầu vắt kỷ XIX.
Bộ toán thư của Nguyễn Hữu Thận gồm 8 quyển, trình bày về toán pháp cửu chương như phép phương điền (đo diện tích s ruộng đất, tức hình học phẳng), phép không đúng phân (chia một tổng thành nhiều phần), phép khai bình phương (tức search căn bậc hai), phép câu cổ (tính các chiều trong tam giác vuông), phép phương trình (đại số học), phép lập phương (tìm căn bậc ba), giải 47 việc minh hoạ và nghiên cứu và phân tích ma phương.
Xem thêm: Điện Tích Điện Cho Tụ Điện Ta Phải, Để Tích Điện Cho Tụ Điện, Ta Phải:A
quanh đó "Ý trai toán pháp", Nguyễn Hữu Thận còn dịch các quyển sách toán học của trung hoa để phổ biến tại nước ta.